3B 1K (Bit, bakla, bitkiler ve karınca) Bitlerle ortakyaşam (mutualizm) ilişkisi geliştiren karıncalar baklaların doğru dürüst meyve veremeden birer bit anıtına dönüşmesine sebep oldu. Bitler kendi başlarına hareket edebilse de görünmeye başlamalarıyla karıncaların yanlarında bitmesi bir oluyor. Bitlerin muhafızlığını yapıyor ve bit kolonilerini başka bitkilere taşıyorlar. Dolayısıyla başlarında karınca olan koloniler daha istilacı oluyor. Lütfen […]
Düğümler
tanışma
Menengiç’i, Zahter’i, bildiğim öğrendiğim yenilebilir yaban bitkilerini anlatmak benim için bir ilişki kurma çağrısı, en çok. Tanımadığınız, sevmediğiniz, ilgilenmediğiniz, varlığından bile haberdar olmadığınız bir şeyi koruyamazsınız, varlığına değer veremezsiniz, göremezsiniz bile. Madem bu kadar fazlayız, ve popülasyonu aşırı derecede artan canlılara yapıldığı gibi, kimsenin aklına insan fazlasını itlaf etmek gelmiyor(!!!), ilgimizin, bitkilerin, hayvanların, mantarların soylarını […]
orada mısın?
“ya uzaktan gelincik yakından lale kim?” Manisa lalesi (Anemone coronaria) Birlikte yaşadığı, aynı coğrafyayı paylaştığı bitkileri tanımaya çalışan bir acemiyim. Bunu sık sık hatırlatmam gerekiyor ve yine sırası geldi. Fotoğraflar göndererek bitkinin kim olduğunu soruyorsunuz. Eğer tanışabildiğim bir bitkiyse cevap veriyorum ancak cevap ‘bu budur’ olmuyor. Olduysa göğ yanım konuşmuştur, aman dikkat. ‘Şu olmalı veya […]
keçinin insanı, insanın keçisi
Longo Mai’de bir tuvalet kapısı. Üzerinde yazan; “Çobanın kıçı her daim kekik kokar” * Öyle midir gerçekten? Keçiler taze otlarla beslenmeye ve çoban da karnını sütle, çökelekle, yoğurtla doyurmaya başladığında evet. Çünkü süt kekik kokar. Taze biçilmiş ot kokar daha doğrusu. Kekik de bütün otları temsil etmeye en teşne adaylardan biridir. Ama hazır yemlerin süte […]
keşirin sureti
Hem ben Yazı yaban’ı hem de Yazı yaban beni dönüştürüyor. Geçen seneye kadar yerel bostan bitkileriyle uğraşmayı düşünmüyordum. Gönüllüsü daha çok olduğundan, küçücük bostanıma küçücük çeşitte ve miktarda bitkiler ekebildiğimden. Gelin görün ki, istemesem de o kadar çok yerel tohum elime sıkıştırıldı ki, dağıtmamak, ekmemek sorumsuzluk olurdu. Bir de yerel çeşitler atlası var tabii. Oraya […]
Gerçek dikenler
Ana dilimi delicesine seviyorum. Onu korumak, zenginleştirmek için yazmaktan veya güzel bir şekilde konuşmaya çalışmaktan daha iyi bir yol bilmiyorum. İkincisi konusunda teklesem de. Buna bitkilerle kurmaya çalıştığım iletişim de sebep oldu. Garip mi bilmem ama gerçek; bitkilerle başbaşa kaldıkça, insanlarla konuşmayı unuttum, unutuyorum. Yazı yaban da bu oluşu, olamayışı anlatmak için var; bitkiler hakkında, […]
sumak ekonomisi
Sumak ne kadar? Yeryüzü pazarı’na ekip, kurutup işlediğim ağırlığını erzak kaplarının oluşturduğu su kabakları, kimi hikayeli süslüler, yine ekip toplayıp kuruttuğum tıbbi ve ıtri bitkiler ve bir hudayinabitle katıldım; Sumak. Pazar boyunca Sumak almak isteyenlerin ve benim de kafamı kurcalayan şey Sumak’ın fiyatıydı. Bunun bir sebebi ziyaretçilerin genel olarak tezgahlardaki fiyatlardan yakınmaları diğeri de benim […]
suç mahali içinde ak noktalar aramak
İzin vermeyelim kimsenin içimizdeki doğayı bizden ayırmasına. Tek bir çiçek erciğini bile yitirmeyelim, vazgeçmeyelim su tutan bir çakıldan bile. * Sağlıklı gıdaya nasıl ulaşabilirim, sorusu doğru bir soru mu? Çünkü belki de iyi niyetli parçaların birleşip sağlıklı bir bütünü oluşturamayabildiği başlıklardan biri de, sağlıklı gıda. Bir bütün oluşturmak zorunda mıyız peki? Öyle görünüyor. Yediğimiz, içtiğimiz […]
bir su borusunun anıları
Domuzlarla birlikte İçme suyu için verdiğimiz mücadele anlatmakla bitmez. Üstelik hâlâ bir takım dilekçeler, telefonlar, görüşmelerle su hakkımız için mücadele etmeye devam ediyoruz. Tam 6 sene oldu. Önce buraya yakın bir kaynaktan şişelerle su taşıdık. Sonra 1 tonluk depoyu arabanın arkasına yükleyip çeşitli zihni sinir projeleriyle getirdik suyumuzu. Neredeyse doksan derece eğimli bir yolda tıngır […]
peki parasıylan da mı değil?
Kuyu hakkında düşünmeye devam Bir kere tam bir kuyu değildi. Aslında buralıların deyişiyle saya* açılmış bir sarnıçtı. Bu yörenin sarnıçları yere çok büyük çukurlar açılıp üzerinin yine taş bloklarla kapatılması, yer yüzeyinin hemen üstünde de, suyun, cazibesiyle akıp sarnıçta birikmesini sağlayan deliklerden müteşekkil. Koca bir kireç kayasına sarnıç yapmak zor bir iş gibi görünebilir ama […]