Kırım güzeli (Cruciata taurica) eken olmuş mudur hiç? Olmadıysa da düşünelim artık.
Trakya ve İç Anadolu’nun doğu ucu dışında her yerde yetişiyor ama ben buraya taşınmazdan önce varlığından haberdar değildim. Hangi birinden haberliydim ki? Haberli olmanın değiştirme gücü var.
300’den başlayıp 3300 rakıma kadar arzıendam ediyor. Bugün yarın dağı basan sarıların bir kısmı ona ait olacak. Ama yakınlaşınca görülebilen bir sarı bu, ufacık tefecik. Uzaktan selamlanabilen sarılar katır tırnağına, gevreciğe ve keçiboğana ait.
Bugün ovaya indim. Şimdi çilek mevsimi herkesin sırtında bir zehir pompası var. Çiçek görebilmek için ana yollardan kaçınca karşılaşıp duruyoruz pompacılarla. Tarlaların yanından geçerken burnumuzu kapatıyoruz ve hiç çilek yemiyoruz. Sürekli deşilen, zehirlenen toprakların kahramanı açık ara turpgiller. Turpgiller, İnsangiller’e benziyor ovada. Dağlı üyeleri yukarıda kırım güzelinin yanında oturuyor.
Bir zamanlar Galium cinsine dahil edilirken gövde üzerindeki düğümlerde 4 yaprak bulundurması sebebiyle Cruciata cinsine transfer olmuş kırım güzeli. Her ne kadar bu değişiklik 1958’de gerçekleşmişse de bugün de bitkilerin sınıflandırılması uğraşı bitmiş değil. Bir tür başka bir cinse dahil ediliyor veya yeni türler, cinsler bulunuyor. Bizim sınıflandırma uğraşımızdan haberi olsa ne derdi acaba? Kuru kayalıkları, yamaçlardaki taşlıkları, bozkırları ve çalılıkları yuvası bilen.
Tam diyordum ki işte insana hayrı olmayan bir bitki buldum, bitki özütü Osmaniye’de peynir mayası olarak kullanılıyormuş. Yine de sevindim bu işe. Süte dalınca peynir yapan. Biliyorum beni de mayaladığını.
