güç

Baharat niyetine kullanmam için verilen tohumları, geç kaldım, olmaz demeden hemen toprağa gömüvermiştim. Ekildikten bir hafta sonra çimlendi. Güç anlamına geliyormuş chia kelimesi. “Güç” elden ele geçer, birbirimize “güç” veririz, topraktan “güç” çıkar, ne çıkar ki başka?

Bitki küçük saksısına rağmen uzadı, uzadı, uzadı. Her baktığımda acaba bahçeye alsam mı soruları aklımı kurcaladı. Tek yıllık olduğu için rahatsız etmek istemedim. Sonunda bugün çiçeklerini görebildim. Yani Akdeniz’de mart-nisan ayında ekilerek rahatlıkla yetiştiriciliği yapılabilir. Ancak gördüğüm en çok su isteyen adaçayı. Saksıda olmasının payı olabilir diyeceğim ama fidelediğim diğer adaçayı türlerinin yanında su isteği bariz bir şekilde fazlaydı. Yine de baharda bir chia adası yapmayı diliyorum. Mutlaka güneşi tam gören bir yerde olmalı.

Orta ve Güney Meksika ve Guatemala’da doğal yayılışı bulunan ballıbabagillerin bir üyesi, chia. Bilimsel adı Salvia hispanica. Bir tür adaçayı. Adaçaylarının kullanımları ve etkileri çok değişken olabiliyor. Bu yelpazenin bir ucunda Salvia divinorum bulunuyor. Meksika’nın Oaxaca eyaletinde doğal yayılışı bulunan S. divinorum halüsinojenik etkileriyle bilinen hatta ün yapmış bir adaçayı türü.

Chianın yaprakları, minik filizleri ve tohumları yenilebiliyor. Tohumlarının kullanımı M.Ö. 3500 yıllarına kadar gidiyor. Aztek ve yerli Amerikalılar enerji veren, hayvanların dayanıklılığını artıran ve ilaç yapımında kullanılan bu tohumu baş tacı etmişler. Kendi ağırlığının 27 katı kadar su tutabilen tohumlar, besin takviyesi amaçlı kullanılıyor. Ancak az da olsa kimi bünyelerde alerjik reaksiyonlara sebep olabiliyor. Tıpkı bende olduğu gibi. 2 tatlı kaşığı tohumu sütle birlikte içince ishal ve tansiyon sorunları yaşadım. İnsan da çevresinde biten bitki topluluklarının bir üyesi. Aynı toprakta yetişmediğimiz bitkilerin tadına azar azar bakmak gerek hâlbuki.