kenar

Beklememi gerektiren bir bitki bilmecem daha oldu. Sanırım bol papatya (Anthemis pauciloba). Bu sene tanıştık. Yetiştiği 900 rakımda ve çevresinde tek birey varken 1000 rakım sonrasında kayaların yüzü ya da yamaçlardaki taşlıklar onunla dolu. Bu türün 4 varyetesi bulunuyor. Bunlardan ikisi endemik. Bilmeceyi çözebilmek için önce fotoğrafladığım bitkinin Anthemis pauciloba olduğundan sonra da varyetesinden emin olmalıyım. Bunun için hem akenlerinin (şu papuslu uçan tohumlar) fotoğrafını çekmek hem de bir papatya çiçeğini oluşturan aslında onlarca çiçeğin tabanında bulunan yaprakçıkların (brakteol) yapısına bakmam gerekecek. Çok afili cümleler gibi görünüyor ama sadece çok önce bu bitkiye ince ince bakmış ve elimize bir anahtar vermiş olanların altını çizdiği özellikler bunlar. Bizden önce yaşayanların ürettiği ve çok azı bize ulaşan bilgilerle bağ kurmak istiyorsak bu anahtarları kullanmak zorundayız. Doğru bilgi bir ihtimal bugüne kadar örüle gelen hikâyenin ucunu tutmamıza, o uca bir ip ekleyip yeni desenler oluşturmamıza yarayabilir.

Endemik veya değil bu civarda gördüğüm tek birey olduğuna göre tohumundan azıcık alıp çoğaltmayı da denemeliyim çünkü yol kenarında yaşıyor. Bazı bitkilerin tanı anahtarında yetişme alanı olarak “yol kenarları” yazar. Yani o bitkiyi yetiştirmek istiyorsanız bir yol kenarına ihtiyacınız olabilir. Böylesine önemlidir kenarlar. Hatta bunu bahçenizde bile gözlemleyebilirsiniz, yarattığınız veya hâlihazırda var olan kenarlara toplanacaktır bitkiler; açık alanla kapalı alan arasındaki sınıra, patikaların çevresine, yüksekle alçağın, farklı toprak tiplerinin kesiştiği yerlere, duvar kenarlarına…

Yollar sürekli genişletiliyor veya kenarlarına hendek açılıp yağmur taşkınlarını önlemek için hemen her yıl temizleniyor. Öyle ki bazen tek yıllık bitkiler bile tohum atmaya fırsat bulamıyor. Çöpler de birikiyor kenarlarda. Bitki/hayvan türlerinin karşılaşma, selamlaşma, hâlleşme yerlerini çöplüğe çeviriyoruz.