doğanın yemişleri

İlk tanıştığımızda Ferula cinsine ait olduğunu düşünmüştüm. Hani o birçok türü besin bitkisi olarak kullanılan “çakşır” var ya, işte o, dedim! Değilmiş ama yakın akraba sayılırlar, hem Ferula hem de Ferulago maydanozgillerin üyesi. Bizim bitkimiz kaya kişnişi (Ferulago asparagifolia). İki cins birbirine benzer görünüyor ama gövde, boy, yaprak, meyve yapısıyla ayrılıyorlar. Kaya kişnişinde gövde yapraklarının olduğu bölümlerde oluşan yumrular (nod) elimin ayasıyla kavrayabileceğim kadar şişkin. Bu onu tanımanın yollarından biri.

Batı Karadeniz, Kuzey Ege dışında Ege bölgesi, Akdeniz ve Yukarı Fırat bölümlerinde, 200-1210 rakımları arasında yetişiyor. “Eski zamanlardan beri Ferulago türleri baharat olarak ve tat vermek için kullanılmıştır. Ayrıca, halk hekimliğinde yatıştırıcı, tonik, sindirimi kolaylaştırıcı ve bağırsak kurtlarının tedavisinde kullanılırlar.” * Hem yaprakların hem de tohumların çok güzel bir kokusu var. Ancak besin bitkisi olarak kullanıldığına dair bir kayda rastlamadım. Tıbbi olarak içerdiği bileşikler araştırılmış olmasına rağmen geleneksel kullanımla ilgili olarak, araştırmalarda sadece cinse atıf yapılmış. Erhan Tuzlacı Ferulago trachycarpa türünün taban yapraklarının Konya’da çiğ olarak yendiği bilgisini veriyor.

Doğanın bütün yemişlerinin insan için var olmadığı bilgisiyle şimdiye kadar tadına bakmaya kalkmadım ama zor direndim. Kokusu o kadar davetkâr ki. İsmi de kaya kişnişi, geçmişten bugüne baharat olarak kullanılmış bir cinsin üyesi, bir türü de yeniyor, ha cesaret. Ihh, olmadı daha. “asa otu” diye tanınmasından da yola çıkarak gövdesinden bir asa yaptım ben de. 4 senedir de dağı, tepeyi onunla aşıyorum. Öyle güzel, öyle esnek, öyle hafif bir eşlikçi ki, iyi ki karşılaştık.

O güzel kokulu tohumlarını bahçeye serptim. Hepsi sözleşmiş gibi birbiri ardına patladı. Ancak kuraklık birçoğunun büyümesine izin vermedi. Buna rağmen bahçede iki kaya kişnişi yaşıyor artık. İlk 2 sene sadece yapraklarını büyütüyor. Çiçeklerini görmeyi bekliyorum.