Yol kenarında geçen sene tanışıp izini timini takip ettiğim bir bitkiyi ziyaret ederken karşılaştık karamukla (Berberis crataegina). Türkiye’de yetişen 4 tür Berberis’ten ikisinin yayılışı Akdeniz’e uyuyor. Ama Berberis crataegina Doğu Akdeniz’de görünmüyor. Şu durumda yayılış haritalarının eksikli olduğunu söyleyebilirim. Berberis cretica’dan farkı yaprak boğumlarında genellikle tek diken görülmesi ve yaprakların dikenlerden uzun olmasıdır. B. cretica’da genellikle dikenler yapraklardan daha uzundur. Yaprak kenarları tam olabileceği gibi tırtıklı da olabilir.
Yaprakları baharat olarak kullanılır, taze sürgünleriyle yemek yapılır. Olgunlaşan meyveleri hoşaf, tatlı, reçel, şurup ve çay yapımında kullanılabileceği gibi taze veya kuru olarak yenilebilir. Bitkinin odunsu kısımlarında bulunan ve bu kısımlara sarı rengini veren “berberin” maddesi yün ve ipliğin boyanmasında kullanılır. Halk hekimliğinde de bitkinin kök, kabuk, yaprak ve meyvesi değerlidir.
Henüz meyveleri tam olgunlaşmamıştı, tohum biçimini görebilmek için azıcık aldım. Meyvelerin rengi siyaha döndüğünde tekrar ziyaret edeceğim. Birçok kuş türüne de hem besin hem barınak olan bu dikenli çalı, kurak ve taşlı topraklarda, 800-1500 rakımları arasında ömür sürüyor. Bahçesini de buluverdi. Asıl beklediğim ise mayıs-haziran arasında açtığı söylenen çiçekleriyle karşılaşmak.
