Gözyaşı otu, tespih otu (Coix lacryma-jobi), uygun koşullarda çok yıllık olan, don olan yerlerde tek yıllık ekilebilen tropikal bir bitki. Mısır bu kadar popüler olmadan önce Hindistan’da tahıl bitkisi olarak tarımı yapılıyormuş. Halk tıbbında, tohumları un karışımlarında, veya kahve niyetine kullanılıyormuş. Türkiye’de süs bitkisi olarak yetiştiriliyor.
35 sene önce Tarsuslu Hasan Amca kendi küçücük bahçesinde ekip otun tohumundan tespih yaparak geçimini sağlarmış. Adana’ya bir eve 500’lük tespih yapıp hediye etmiş. Evin genç kızı bu mini mini, parlak taneleri sevince tohumunu istemiş. Gelen tohumlar Adana’nın Adalı köyünde önce bir bahçeye, sonra elden ele tüm köye ekilmiş. “Şimdi artık yok, kaybettiler” diyor Nevin anne -evin genç kızı-.
Ceyhan Nehri’nin suladığı Adalı köyü’nde biten çeşit çeşit ota kastedilmiş, tespih otuyla birlikte. Yoğun tarım yapılan köyde yabanın çıkacağı yer ya yok, ya da yok olmaya yüz tutmuş. Hatta şimdi çorakta bile “deniz börülcesi” ekmek için tarla açılıyormuş. O çorağın mis kokulu kum zambakları nereye gidecek?
Bu tohumlar, 500’lük tespihle başlayan hikâyeden arta kalanlar. “Eğer ortalarındaki püsküller duruyor olsaydı ekerdik” diyor Nevin Anne. Ancak ipi geçirebilmek için onları cımbızla çekiyorlarmış. “Buluruz” bir yerden tohumunu, diyorum. Buluruz, değil mi?
Tespih demişken, tespih çalısı (Styrax officinalis) çiçekte. Temmuz’da meyveleri toplanabilir hale gelecek. Bekleyemeyen meyveleri toplayıp tespihini dizecek, bekleyen dibine dökülmüş meyvelerin kabuğunu sıyıracak öyle dindirecek ellerini.
Tespihi görünce Buluntu o kadar beğendi ki, “Ayy kız, ne güzel olmuş” dedi, ağzı açık kalarak.
Güncelleme: Ortadaki püsküller olmasa da ekilebiliyormuş.
