Bilinen adıyla Yapışkan Andız otu’nun (Dittrichia viscosa) genel özellikleri şöyle özetlenebilir; çok yıllık, çalımsı, ana gövde odunsu, kalın ve kahverengi, çok çiçekli, çiçekler salkım şeklinde, çok ve dik dallanmalı, gövde ve yapraklar yapışkan, yaprak kenarları tırtıklı, beze şekinde salgı tüyleriyle kaplı, uzun ve dar biçimli, uçları sivri ve sapsızdır. Doğu Akdeniz’de sonbaharda açtığı çiçekleriyle, böceklerin, özellikle arı ve kelebeklerin ekmeğidir. Kokusu kötü olarak tarif edilmiş ancak Deli sarı ot’la kıyaslanınca daha baharsız olmakla birlikte tarif edemediğim bir şekilde güzel ve baygın bir kokusu var. Bakım isteği olmadığı gibi kireçli toprakta da yetişiyor ancak kırmızı renkli toprakta daha gümrah olabileceği belirtilmiş.
Cins adı olan ‘Dittrichia’, Alman botanikçi Manfred Dittrich’a adanmış olmasından gelir. Tür adı olan ‘viscosa’ ise yapışkan anlamındadır. Sümenit, Bozuntu, Yapışkan Andız Otu, Zinebit adlarıyla bilinir. Akdeniz, Ege, Batı Karadeniz ve Güney Marmara’da yayılışı bulunmaktadır.
Her iki tür de özellikle tahrip edilmiş alanlarda, yol kenarlarında, yangın görmüş alanlarda ve genellikle birlikte yayılış gösteriyor. Bazı türlerin çimlenmesini engelleyen toksik maddeler salgıladığı bilgisi verilmekte. Ancak bu özellik sadece Sümenit’e ait bir özellik olmadığı gibi çektiği böceklerle bulunduğu habitatı destekleyebileceği de unutulmamalı. Öyle ki başı binbir çeşit böcekle doluydu. Laboratuvarlarda varılan sonuçların genellikle birbirini dengeleyen birden çok parametrenin yokluğunda varılan sonuçlar olduğunu görebilmek önemli. Zeytin sineğini kontrol altına alan Macrolophus cinsi avcıların konakçı bitkisi olması da cabası. Bununla birlikte Akdeniz havzasında özellikle ağır metallerle kirletilen topraklarda bir hiperakümülatör, tarım zehirleriyle kirletilen topraklarda da biyoakümülatör olarak kullanılması öneriliyor ve biyoendikatör tür olarak önemli olduğu vurgulanıyor. Orta büyüklükte bir bitkinin 35000 tohum üretebilme yeteneği bulunuyor. Her bir çiçek başı yaklaşık 50 tohum içeriyor. Eğer bahçeye ekmek isterseniz yayılıcı olma potansiyelini çiçeklerini toplayarak kontrol altına alabilirsiniz. D. graveolens’in esansiyel yağı toplanan çiçeklerden deriliyor. D. viscosa’nın hem çiçekleri hem de yaprakları değerlendiriliyor. Muğla yöresinde körpe yaprakları peynirin içine katılarak yenilebiliyor. Tıbbi olarak iltihap giderici, mikrop öldürücü, balgam söktürücü, kas gevşetici, idrar arttırıcı, kansızlık, yara iyileştirici, romatizmal ağrıların giderilmesi, tüberküloz, bronşit, kanser ve mide ve bağırsak sorunlarında kullanılmaktadır. Yanlış kullanıldığında ciddi sorunlara yol açabilen bir bitkidir, kullanılan ilaçlarla etkileşime girebilir, kullanımı bilen kişiler tarafından düzenlenmelidir.
Sümenit’i görmeye gitmek, kelebekleri de görmeye gitmek demekti. Onlardan biri Yeni Benekli Melek (Pontia edusa) ya da Benekli melek (Pontia daplidice) İki tür biyokimyasal olarak birbirinden ayrılabiliyor ancak anatomik olarak aynılar. Dolayısıyla hangisi olduğu söyleyebilmem mümkün görünmüyor. Olur ki söylemesem de.
Tırtıllarının besini öncelikle Reseda türleri ve Sisymbrium, Lepidium gibi Turpgil bitkilerdir.
