hayalet bir yasemin

Toprağın altından sadece altın, yakut çıkmıyor. Hikâye de çıkıyor. Bunun için de toprağı kazmak, derinlere bakmak zorundayız. “Kaldırım taşlarının altında kumsal var” söyleminde olduğu gibi. Veya Melih Cevdet Anday’ın “Zamanlar” şiirinde bahsini ettiği gibi;

“Ve havlamayan dev köpekleriyle
İnsanın zamanı… Olmayan
Ama hayalet bir yasemin gibi kokan,
Toprağımız eşelendikçe.”

Irak’ta yer alan Şanidar Mağarası da kazıp hikâyeler bulduğumuz bir yer. Bu hikâyeler öyle hikâyeler ki bugünümüzü, geleceğimizi, insan hakkında düşündüklerimizi değiştirebilme gücüne sahip. “Bu bir bilgi hazinesidir. Altın yok, yakut yok, ama bilgi var … ve paha biçilemez,” diyor kazıda çalışan arkeologlardan Chris Hunt. Altın ve yakutun böyle bir gücü var mı? Buna rağmen bir dağın onları elde etmek için oyulmasına rıza gösterebiliyoruz. O dağı korumak, altın pahasına yok olmasına engel olmak nesilden nesle aktaracağımız, bize güç veren, ilham veren, ayakta tutan ateş başı hikâyemiz olabilecekken.

Zagros Dağları’ndaki Şanidar Mağarası’nda şimdiye kadar 12 Neandartel insanının kemiklerine ulaşılmış. Yakın zamana kadar da bu insanlardan birinin çiçeklerle gömüldüğü düşünülüyordu. Achillea, Alchemilla, Althea, Centaurea, Ephedra, Muscari ve Senecio cinsine ait bitkilerin polenleri bulunmuştu mezarda. Kazılar devam ediyor ve çiçekli gömü teorisi değişti de ama bu Neandertallerin başka biçimlerde modern insana atfettiğimiz kimi özellikleri sergilemediği anlamına gelmiyor. Aidiyet duygusu, incelikler, yardımlaşma gibi.

Şimdi yanlışlanmış bu hikâyedeki çiçeklerden biri de civan perçemiydi (Achillea sp.) Çinlilerin İ-çing adı verilen bir gelecek görme yönteminde de kullanılıyor civan perçemi. Bu yöntemin ustalarına “Civan Perçemi Sapı Kâhini” deniyormuş. Ama bu hâliyle bize sadece geleceği değil geçmişi de gösteriyor civan perçemi.

Belki de altın değil altını arayan kayıptır, hikâyesi olmayan, ne için toprağı eşeleyeceğini bilmeyendir. Ve ona kokmaz yasemin.

Çiçekli gömü görseli şuradan; https://arkeofili.com/neandertallerin-olulerini-ciceklerle-gomdugu-teorisi-curutuldu

Yukarıya kaydır