kırmızıda dur

Bu zamanlar maki bitki örtüsünde görebileceğimiz tüm kırmızılar menengicin marifeti (Pistacia terebinthus). Toplamak mı istiyorsun, yoldan çıkıp bir kırmızıya doğru yürümen yeterli. Menengiç daha çok bir çalıdır. Bazen de ağaca dönüşür. Dişi ve erkek çiçekler ayrı bitkiler üzerinde bulunur. Erkek çiçeklerde başçıklar (anter), dişi çiçeklerde dişicik tepeleri (stigma) kırmızı olduğu için uzaktan al al parlar. Kırmızıda dur.

Dişi çiçekli bitkiler seyrek salkımlar üretirken erkek çiçekli bitkiler sımsıkı çiçeklere sahiptir. Hani şöyle bir bakıp geçsen farklı bitkiler olduklarını bile düşünebilirsin. Ama kırmızıdan yeşile dönüşüp duran sürgünlerine gözlerini iyice dikersen şüphelerin çözülür. Sürgünler su gibi kırıldığında, birazcık topladıktan sonra parmakların birbirine yapışmaya başladığında, buhurlu kokusu içine işliyorsa, hele de “menengiçler konuşabilir mi?” diye soruyorsan doğru yerdesin demektir. Çünkü sürgünü seni, çiçeği yabanın olanca arısını çeker başına. Arıları ürkütme.

Dişi çiçekler meyveye dönüşürken gösteriş için çalışan erkek çiçekli bitkiler meyvesizdir. Bitkinin soyunu devam ettirebilmesi için iki bireyin de ekilmesi gerekmektedir. Kim menengiç eker ki? Olabildiği değerli görülmüyor. Antep fıstığına dönüşmesi isteniyor. Bu yüzden menengici anlatıp duruyorum. Tencereye koyacağın yemek için bir arı kadar çevresinde dön ki sıra sakızına, meyvesine, yaprağına, gölgesine, türküsüne gelebilsin.

Henüz yaprağa özenen o tazecik tepe, topladığımız. Çıt. Parmaklarımın arasında görünen kırmızı nehir. İçinde balıklar yüzüyor.

İlk 3 fotoğraf dişi çiçek, sonraki kırmızı toplar erkek çiçekli bitkilere ait.

*

Taze sürgünler yemek, börek, salata ve turşu yapımında kullanılır. Antakya’da bu sürgünlere ve bu sürgünlerden yapılan yemeğe”sakız murcu” deriz. Seveni çok sever, pek özler, bu yüzden dayanamaz ve kış boyunca tadından mahrum kalmamak için salamurasını kurar.

  • Sürgünler ince doğranır, bol soğanla kavrulur. Üzerine sarımsaklı yoğurt dökülerek yenir.
  • Sürgünler ince doğranır, bol soğanla kavrulur. Üzerine yumurta kırılarak yenir.
  • Taze sürgünlerle turşu yapılır.
  • İncecik doğranan sürgünler pişirme aşamasında bulgur pilavına katılabilir.
  • Maydanoz, taze soğan, taze sarımsak, nar ekşisi, pul biber ve zeytinyağıyla salatası yapılır.

Salamurası

Taze sürgünleri bir kavanoza sıkıca yerleştirilir. Bir kapta su ve çekilmiş kaya tuzu karıştırılır. Tuz miktarı oldukça fazla olmalıdır. “Ağıduz” denirdi bizim evde. Su öylesine tuzlu olmalı ki ağu/ağı yani zehir gibi olmalı tadı. Zehir bir tadın yoğunluğunu belirtmek için kullanılan bir kelimedir. ( Tuz ölçüsünü tutturabilmek için bir yumurta kullanabilirsiniz. Suya koyduğunuz yumurtanın yalnız 25 kuruş büyüklüğündeki kısmı su üzerinde görünmelidir. Bu kıvamı tutturana kadar tuz eklemelisiniz.) Tuzlu su yaprakların üstünü geçecek kadar kavanoza dökülür. 2-3 gün sonra kavanoz açılır su eksildiyse aynı şekilde yeniden tuzlu su eklenir. Soğuk bir yerde saklanır. Dilediğinizde kullanacağımız kadarını çıkarıp yıkayarak veya suda bekleterek tuzundan arındırabilirsiniz.

*Antakya’da Menengiç’in taze sürgünlerine “Sakız murcu” denir.

Menengiç hakkında başka bir yazı.

Yukarıya kaydır