Henüz yeni yetmeyken, farklı olacağım telaşıyla kendimi çoğunluktan ayrı bir yere koyarken, kır çiçeklerini severdim. O “sıradan” çoğunluk güller alır, güller verirdi, güller de sıradanlaşırdı ellerinde. Kırın gitgide uzaklaşacağını, kıra gidecek zaman, heves kalmayacak kadar içimizin boşaltılacağını bilmiyordum daha. Kıra gidecek zamanının dahi kalmayacağı bir düzeni kurgulayan aklı nasıl anlayabilir ki bir yeni yetme?
O akılla yeterince haşır neşir olup kıra yerleşince beş tane kır çiçeği sayamadığımı gördüm. Papatya evet, onu biliyoruz ama onun da çeşit çeşit olduğunu bilmiyoruz. Bir papatyaya “akbubeçlik” denirken bir diğerine “ozan gözü” deniyor. Başka birine “nine otu”, ötekine “altuncuk”, berikine “yıldız patı”. Ya babuçça, beşpat çiçeği, billur düğme, şifa otu. Papatya deyip geç geçebilirsen.
Gelincik var bir de. O da tanıdık güya. Karagöz, kuçunava, adam ağusu, şıkşıkı, köpek yağı, zemperlik, kokucas, minimitçe, hüthütü, sulu göz, kamacık, gündüz gülü, titre kızım, borcanka adlarını taşıyan. Öyle ki “gelincik” adıyla bildiğimiz sadece bir türü; Papaver rhoeas. Evet, hepsi gelinciğe benziyor ancak boyunu, yaprağını, rengini, tohum kesesinin biçimini, duruşunu, taç yapraklarını döküşünü ayırt edebileceğimiz bir hayatın içinde yaşarken onlara farklı isimler verebilir, bu isimlerle tanıyabiliriz. Kıra gidecek zamanın dahi olmadığı, hevesin dahi kalmadığı hayatlarda altı üstü “gelincik” hepsi. Eeee hepsine “gelincik” desek ne olur ki? Gelincikleri, papatyaları tanımanın gerekli olmadığı bir hayat olur; “kıra gidecek zamanın dahi olmadığı, hevesin dahi kalmadığı, kırın gitgide uzaklaştığı, görünmez olduğu”. O vakit kır çiçekleri ayaklarımızın altında, paletlerin altında altı üstü bir papatya, altı üstü bir gelincik diye kolaycacık ezilir, eziliyor da. Ve derken bir bakmışsınız ufuktaki yeni yetmeye sevecek kır çiçeği kalmamış.
Zamanla, mesela Yaşar Kemal’in yazdıklarında, çizdiklerinde bu bitki isimlerini satırlar boyunca neden listelediğini anladım. Bekçilik ediyordu çünkü.
Bir kır çiçeği, gelinciklerden gündüz gülü (Papaver stylatum)
